ο Ανρί ντε Μοντερλάν στον Ανρί Ρολλάν
30 Οκτ 2010Henry de Montherlant to Henri Rolland
27.2.48
Αγαπητέ μου Ανρί Ρολλάν,Σας στέλνω αυτό το γράμμα για να διευκρινίσω όσα σας είπα πριν από λίγες μέρες - και σας τα είπα άσχημα, γιατί ήμουν εκτός εαυτού μ' αυτή την ιλαροτραγωδία του βεστιαρίου στο θέατρο Hébertot. Σήμερα σας γράφω με ψυχραιμία.
Εδώ και τρεις εβδομάδες που παρακολούθησα την παράσταση αφεθήκατε να παρασυρθείτε από τη φυσική κλίση της ιδιοσυγκρασίας σας σε κατεύθυνση αντίθετη όσων είχαμε συμφωνήσει στις πρόβες, που ήταν: να αποδοθεί με δύναμη και σκληρότητα μόνον ό,τι είναι απολύτως αναγκαίο για να συντηρείται άγρυπνη (ή να ξυπνάει) η προσοχή του κοινού, και όλα τα άλλα να δοθούν είτε με α π λ ό τ η τ α, είτε με β ά θ ο ς, είτε με π ό ν ο. Η συνεχής σκληρότητα που έχει τώρα η ερμηνεία σας αυτοαναιρείται και, επιπλέον, κουράζει. Θυμόσαστε τι μου είχατε πει; «Στις ερμηνείες μας το παρακάνουμε πάντα με υπερτονισμούς».
Εκτός αυτού, καταλήγετε να κάνετε τον ήρωά μου αποκρουστικό, κι αυτό δεν το θέλησα. Αυστηρός, σκληρός, λυπημένος, σίγουρα' όχι όμως αυτός ο δράκος, όχι αυτό το φρικτό γερόντιο το μεμψίμοιρο και δύστροπο, που συνεχώς κ ρ α υ γ ά ζ ε ι. Όσο, όταν βρίσκομαι μόνος στο γραφείο μου, εξεγείρομαι εναντίον εκείνων που μου λένε πως έπλασα ένα τέρας, άλλο τόσο, βγαίνοντας τώρα από το θέατρο, είμαι πρόθυμος να τους δώσω δίκιο. Αλλά εγώ ποτέ δεν θέλησα να κάνω τον ήρωά μου αντιπαθή, ούτε όμως και συμπαθή. Θέλησα να εμπνέει σεβασμό. Όπως τον βλέπω στη σκηνή, δεν εμπνέει πια σεβασμό, εμπνέει φρίκη, ακόμη και κάποια περιφρόνηση: «Στο κάτω-κάτω, ας μας αφήσει ήσυχους με τις συνεχείς του σκηνές!» Ήμουν μ α ζ ί του, τώρα εξεγείρομαι ε ν α ν τ ί ο ν του. Και είμαι αναγκασμένος να συμφωνήσω με πολλούς θεατές που μου γράφουν: «Δεν είναι έτσι ο Χριστιανισμός». Και τους καταλαβαίνω που βγαίνουν από το θέατρο ανάτριχοι. Η διολίσθηση έγινε αδιόρατα, χωρίς να την καταλάβει κανείς. Σας ζητώ να ξαναβρείτε το κλίμα της λ ι τ ό τ η τ α ς και του σ υ γ κ ρ α τ η μ έ ν ο υ π ό ν ο υ.
Σας τα λέω όλα αυτά με αμεσότητα, αγαπητέ μου Ρολλάν, και είναι απόδειξη της πολύ μεγάλης εκτίμησής μου για σας, για τον άνθρωπο και τον καλλιτέχνη. Ίσως προς στιγμήν δυσανασχετήσετε λίγο, αλλά σας ζητώ να σκεφθείτε. Θυμόσαστε με πόσον ε ν θ ο υ σ ι α σ μ ό ήρθα στο καμαρίνι σας πριν από τρεις εβδομάδες και σας είπα πως είσαστε τέλειος. Με την ίδια αυθορμησία σας λέω τώρα: προσοχή! Δεν χρειάζεται, βέβαια, να μπείτε στον κόπο να μου απαντήσετε.
Όπως και να 'ναι (σας το είπαν όλοι, ακόμη και όσοι σας σχολίαζαν), σ' αυτόν το ρόλο επιτύχατε την ωραιότερη δημιουργία της καριέρας σας. Μόνο που πρέπει να επανέλθετε στην ερμηνεία όχι ακριβώς της πρεμιέρας, αλλά των ημερών που την ακολούθησαν.
Πιστέψτε με, κτλ.
Montherlant
Υ.Γ.
Και, σας παρακαλώ, βρέστε άλλο τρόπο να προφέρετε το «Συχώρεσέ με, Μαριάνα, συχώρεσέ με!». Πρέπει να εκφράζει ολοκληρωτική αμηχανία. Και προχθές ήταν να να την κατσαδιάζατε.
Henry de Montherlant
Μετάφραση: Δημ. Σ. Αθανασόπουλος
Από την Νέα Εστία τχ.1674-1657/ Νοέ.1997
(φωτογραφία: babelio.com)
Εδώ και τρεις εβδομάδες που παρακολούθησα την παράσταση αφεθήκατε να παρασυρθείτε από τη φυσική κλίση της ιδιοσυγκρασίας σας σε κατεύθυνση αντίθετη όσων είχαμε συμφωνήσει στις πρόβες, που ήταν: να αποδοθεί με δύναμη και σκληρότητα μόνον ό,τι είναι απολύτως αναγκαίο για να συντηρείται άγρυπνη (ή να ξυπνάει) η προσοχή του κοινού, και όλα τα άλλα να δοθούν είτε με α π λ ό τ η τ α, είτε με β ά θ ο ς, είτε με π ό ν ο. Η συνεχής σκληρότητα που έχει τώρα η ερμηνεία σας αυτοαναιρείται και, επιπλέον, κουράζει. Θυμόσαστε τι μου είχατε πει; «Στις ερμηνείες μας το παρακάνουμε πάντα με υπερτονισμούς».
Εκτός αυτού, καταλήγετε να κάνετε τον ήρωά μου αποκρουστικό, κι αυτό δεν το θέλησα. Αυστηρός, σκληρός, λυπημένος, σίγουρα' όχι όμως αυτός ο δράκος, όχι αυτό το φρικτό γερόντιο το μεμψίμοιρο και δύστροπο, που συνεχώς κ ρ α υ γ ά ζ ε ι. Όσο, όταν βρίσκομαι μόνος στο γραφείο μου, εξεγείρομαι εναντίον εκείνων που μου λένε πως έπλασα ένα τέρας, άλλο τόσο, βγαίνοντας τώρα από το θέατρο, είμαι πρόθυμος να τους δώσω δίκιο. Αλλά εγώ ποτέ δεν θέλησα να κάνω τον ήρωά μου αντιπαθή, ούτε όμως και συμπαθή. Θέλησα να εμπνέει σεβασμό. Όπως τον βλέπω στη σκηνή, δεν εμπνέει πια σεβασμό, εμπνέει φρίκη, ακόμη και κάποια περιφρόνηση: «Στο κάτω-κάτω, ας μας αφήσει ήσυχους με τις συνεχείς του σκηνές!» Ήμουν μ α ζ ί του, τώρα εξεγείρομαι ε ν α ν τ ί ο ν του. Και είμαι αναγκασμένος να συμφωνήσω με πολλούς θεατές που μου γράφουν: «Δεν είναι έτσι ο Χριστιανισμός». Και τους καταλαβαίνω που βγαίνουν από το θέατρο ανάτριχοι. Η διολίσθηση έγινε αδιόρατα, χωρίς να την καταλάβει κανείς. Σας ζητώ να ξαναβρείτε το κλίμα της λ ι τ ό τ η τ α ς και του σ υ γ κ ρ α τ η μ έ ν ο υ π ό ν ο υ.
Σας τα λέω όλα αυτά με αμεσότητα, αγαπητέ μου Ρολλάν, και είναι απόδειξη της πολύ μεγάλης εκτίμησής μου για σας, για τον άνθρωπο και τον καλλιτέχνη. Ίσως προς στιγμήν δυσανασχετήσετε λίγο, αλλά σας ζητώ να σκεφθείτε. Θυμόσαστε με πόσον ε ν θ ο υ σ ι α σ μ ό ήρθα στο καμαρίνι σας πριν από τρεις εβδομάδες και σας είπα πως είσαστε τέλειος. Με την ίδια αυθορμησία σας λέω τώρα: προσοχή! Δεν χρειάζεται, βέβαια, να μπείτε στον κόπο να μου απαντήσετε.
Όπως και να 'ναι (σας το είπαν όλοι, ακόμη και όσοι σας σχολίαζαν), σ' αυτόν το ρόλο επιτύχατε την ωραιότερη δημιουργία της καριέρας σας. Μόνο που πρέπει να επανέλθετε στην ερμηνεία όχι ακριβώς της πρεμιέρας, αλλά των ημερών που την ακολούθησαν.
Πιστέψτε με, κτλ.
Montherlant
Υ.Γ.
Και, σας παρακαλώ, βρέστε άλλο τρόπο να προφέρετε το «Συχώρεσέ με, Μαριάνα, συχώρεσέ με!». Πρέπει να εκφράζει ολοκληρωτική αμηχανία. Και προχθές ήταν να να την κατσαδιάζατε.
Henry de Montherlant
Μετάφραση: Δημ. Σ. Αθανασόπουλος
Από την Νέα Εστία τχ.1674-1657/ Νοέ.1997
(φωτογραφία: babelio.com)
Ακόμα:
ο Henry de Montherlant, στo χωρίς άλλη αναβολή
Ετικέτες ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 4
